sexta-feira, 11 de novembro de 2016

Ελληνικά παραδοσιακά κάλαντα, μια ιστορία χαμένη στο χρόνο

Υπάρχουν αναφορές στην Ελληνική λαογραφία για ομάδες από μικρά παιδιά αλλά και από άνδρες που περιφέρονται στις γειτονιές και ψάλουν εθιμικά τραγούδια τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα. Συνηθίζουν να περνούν από σπίτια και μαγαζιά μαζί με το τριγωνάκι ή άλλα μουσικά όργανα.



Οι στίχοι έχουν μια συγκεκριμένη δομή και ξεκινούν με ένα χαιρετισμό προς τους νοικοκυραίους, στη συνέχεια αναγγέλλουν το γεγονός (γέννηση του Χριστού, αλλαγή του χρόνου, βάπτιση του Χριστού) και ολοκληρώνονται με ευχές προς τους νοικοκυραίους Οι στίχοι έχουν διατηρήσει ακόμα και στις μέρες μας την καθαρεύουσα και αυτό είναι ένα σημάδι ότι η καταγωγή τους έχει σχέση με τη Βυζαντινή εποχή. Από εκεί άλλωστε μοιάζει να προέρχεται και το όνομά τους μια και οι Καλένδες είναι μεγάλη εορτή της Βυζαντινής περιόδου που γιορταζόταν στις αρχές του χρόνου με μεγάλη λαμπρότητα.
Οι ευχές των καλαντιστών είναι κυρίως για υγεία, αλλά και για καλή σοδειά και ευημερία. Επίσης αναφέρονται ευχές για ευτυχία και προκοπή των νοικοκυριών



Είναι αξιοσημείωτο ότι τα κάλαντα είναι μαι από τις παραδόσεις που έχουν διατηρηθεί στο πέρασμα των χρόνων σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Ενώ δεκάδες ήθη και έθιμα τοπικά ή πανελλαδικά φθίνουν με το χρόνο και πολλά χάνονται, τα κάλαντα είναι από τα έθιμα που συνεχίζουν με αμείωτη ένταση να δηλώνουν την παρουσία του σε όλες τις γεωγραφικές περιοχές της πατρίδας μας.
Σε κάθε περιοχή μάλιστα συναντάμε μία ή και περισσότερες παραλλαγές, που πάντα σχεδόν με την ίδια δομή, μεταφέρουν το μήνυμα για το θρησκευτικό γεγονός και τις ευχές. Μάλιστα έχουν καταγραφεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
Ένα από τα στοιχεία που έχει επίσης μείνει αναλλοίωτο στο χρόνο, αν υπολογίσουμε ότι η παράδοσή προέρχεται από τα Βυζαντινά χρόνια, είναι το φιλοδώρημα του νοικοκύρη προς τους καλαντιστές. Πιο παλιά η νοικοκυρά κέρναγε γλυκά και φαγώσιμα τους καλαντιστές με τις χριστουγεννιατικες στολες, σήμερα είναι κυρίως χρηματικό φιλοδώρημα

Τα παλιά χρόνια οι καλαντιστές περιέφεραν μαζί τους και το χριστουγεννιάτικο καραβάκι που είναι Ελληνικό έθιμο αν και έχει πια αντικατασταθεί από το ξενόφερτο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Στην αρχαιότητα το καραβάκι συμβόλιζε το ερχομό του Διόνυσου ο οποίος ήταν ο θεός της βλάστησης και έτσι οι καλαντιστές ζητούσαν από το θεό Διόνυσο να προσφέρει καρποφορία και καλή σοδειά.